Znajda – Katarzyna Kielecka

 

Książka wydana pod patronatem medialnym Subiektywnie o książkach.

Recenzja przedpremierowa. Premiera 30 sierpnia 2022 r.

"Na tym polega bycie dzieckiem, że śmiało powierzasz swój los innym. Gdy nie ma nikogo, kto by o ciebie zadbał, z dnia na dzień stajesz się małym dorosłym".

Tę powieść czyta się o wiele trudniej właśnie w tym czasie. Czasie, w którym historia zatacza koło, a wojna po raz kolejny zabiera dzieciństwo najmłodszym, fundując im prawdziwe piekło. Jednakowoż naszym obowiązkiem jest poznawać takie fikcyjne historie splecione z losów wielu prawdziwych ofiar, bo jak pisze sama autorka: "Dzieciom, które dotknęło piekło wojny, należy się nasza pamięć, niezależnie od tego, czy straciły wtedy życie, czy dźwigały swoją traumę aż do starości".

Katarzyna Kielecka to mieszkanka Łodzi, pedagog specjalny i pracownik banku. Autorka od lat tworzy drobne formy literackie: wiersze, opowiadania, teksty piosenek i scenariusze przedstawień dla dzieci. Jest mamą dwójki dorastających muzyków. Zadebiutowała w 2019 r. powieścią pt. "Sedno życia". 

Wtedy, 1 września 1939 r. Wieluń zostaje zbombardowany przez niemieckie samoloty. Tym samym, beztroskie dzieciństwo sześcioletniego Lolka dobiega końca. Jego rodzina opuszcza swój dom, aby znaleźć bezpiecznie schronienie u krewnej na wsi. Teraz, rok 2022. Matylda w noc sylwestrową przyłapuje swojego męża na zdradzie. W ten pechowy poranek, w podziemnym przejściu poznaje także uroczą staruszkę sprzedającą piękne rękodzieło. Przeszłość i teraźniejszość nieoczekiwanie się ze sobą splatają.

Widoczny od dłuższego czasu na rynku wydawniczym trend literacki polegający na swoistym powrocie do czasów II wojny światowej potwierdza ogromną potrzebę międzypokoleniowego dyskursu, do którego najnowsza powieść Katarzyny Kieleckiej dokłada swoją cegiełkę. "Znajda" to bowiem książka doskonale wpisująca się w szeroko rozumianą beletrystykę wojenną, która nie tylko utrwala historię, odkrywając jej mało znane karty, ale także łączy pokolenia – zarówno te ukazane w fabule, jak i pokolenia czytelników, którzy sięgną po zawartą w niej opowieść. 

Najnowsza propozycja Katarzyny Kieleckiej to bolesna, ale i prawdziwa lekcja historii. Lekcja ukazująca istnienie obozu, jaki działał w Łodzi, a którego podopiecznymi były dzieci. Miejsca będącego piekłem na Ziemi, o którego istnieniu nie powinniśmy nigdy zapomnieć. Przedstawione przez autorkę fakty historyczne, zręcznie wplecione w epicką fabułę, pokazują w pełnej krasie ogrom ludzkiego cierpienia, jaki trudno sobie nawet wyobrazić. Ta książka uczy więc w pewnym stopniu także pokory i pozwala docenić nasze obecne życie. 

Autorka tworząc historię życia tytułowej znajdy, zastosowała trafiony zabieg pod postacią przeplatania się ze sobą dwóch planów czasowych z odmienną narracją. Czytelnik dzięki temu wędruje w czasie przenosząc się z teraźniejszości z pierwszoosobową narracją Matyldy do wojennej rzeczywistości z trzecioosobowym narratorem. Taka konstrukcja fabularna pozwala stopniować narastające napięcie czytelnicze, spotęgowane wyłaniającym się z każdym kolejnym rozdziałem, elementem łączącym losy Matyldy, staruszki z pikotkami i Lolka. 

"Znajda" to książka, która potrafi przeczołgać emocjonalnie, bo krzywda dzieci to najgorsze zło, jakiego może dopuścić się człowiek. Katarzyna Kielecka poprzez swoją niezwykle ważną powieść, oddała głos najmłodszym z czasów wojny, zanurzając się tym samym dość głęboko w nurt postpamięci w literaturze. Taką beletrystykę wojenną warto czytać.

Recenzja została opublikowana w ramach współpracy z Wydawnictwem Szara Godzina.