Wyspa w kałuży – Lech Foremski

"On jest moim diabłem!".

Istnieją takie książki, w których przesłanie zawarte w fabule osadzonej w konkretnych realiach historycznych i społecznych, nie nosi znamion cech uniwersalności. Wydawałoby się, że takim utworem jest właśnie "Wyspa w kałuży" ukazująca historię dojrzewania z PRL-em w tle. A jednak, gdyby głębiej się tym zastanowić, niektóre elementy świata przedstawionego tej książki, można jak najbardziej odnieść do współczesności.

Lech Foremski to profesjonalny fotograf, amator malarz, rzeźbiarz i grafik, przebywający na emigracji w USA od 1982 r. Jest autorem artykułów, esejów, słuchowisk, a także współautorem reportaży radiowych i twórcą audycji radiowej Quo Vadis w Cleveland w stanie Ohio. Tłumacz i lektor amerykańskiego filmu "Katolicyzm. Kryzys Wiary". Współpracuje z miesięcznikiem polonijnym "Forum".

Czasy PRL-u. Krzysztof w wieku ośmiu lat poznaje Bogusia, syna wysoko postawionego, partyjnego działacza. Jego nowy kolega pokazuje mu zupełnie inne wzorce zachowania pod postacią próbowania używek, imprezowania i braku szacunku do dorosłych. Krzysztof poddawany ciągłym pokusom, musi także zmierzyć się ze zmianami w rodzinnym domu, w którym rozstanie rodziców rzutuje na życie dzieci. Dzieciństwo i dojrzewanie bohatera przypadają więc w bardzo trudnym dla niego czasie.

Książka Lecha Foremskiego to po części autobiograficzna historia, ukazująca spektrum wpływu osobowości dominującej na psychikę słabszego dziecka. Boguś, nazywany przez samego bohatera jego własnym diabłem, steruje bowiem zachowaniami Krzysztofa, wyzwalając w nim emocje i pragnienia, których ten by się po sobie nie spodziewał. Ta warstwa psychologiczna powieści to doskonała analiza przyczyn i skutków zmian w zachowaniu pod wpływem rówieśników, która z pewnością osadzona jest na pewnych, twardych podstawach, niezależnie od czasów, w jakich żyją młodzi ludzie. Bycie pod silnym wpływem innej jednostki zawsze bowiem wyzwala daleko idące konsekwencje, co obrazuje w pełni przykład Krzysztofa.

"Wyspa w kałuży" to także dosyć smutny obraz tego, jak czasami bezrozumnie postępują rodzice, wikłając własne dzieci w swoje konflikty. Bardzo mocno doświadcza tego bowiem główny bohater, który po rozstaniu matki i ojca, zostaje wplątany w ich narastające nieporozumienia. Przyznam, że to, co wyprawiała matka Krzysztofa, chcąca niejako ukarać syna za postępowanie ojca, wywoływało we mnie wiele emocji i jednocześnie wiele niezgody na takie zachowanie. Pojawiła się także we mnie refleksja dotycząca tego, czy takie błędy wychowawcze da się w całości naprawić. 

To poruszająca opowieść o dojrzewaniu, w której Lech Foremski dotyka sedna istoty dobra i zła. Zatopiona w oparach PRL-u, dosadnie uwypukla realia życia w tamtej epoce. Myślę, że historia Krzysztofa mogłaby być historią każdego z nas. Nie bez znaczenia jest także metaforyczny tytuł tej książki, przyrównujący nasze banalne istnienia do życia na małej wyspie, z której czasami warto się wyrwać w wielki świat.

Egzemplarz recenzencki otrzymany od Wydawnictwa Novae Res.