"Wołyń. Bez litości" - Piotr Tymiński

"To, co rozpętała ta wojna, na pewno pozostawi straszne, trwałe blizny (...)".

Muszę przyznać, że na słowo "Wołyń" reaguje bardzo emocjonalnie, gdyż w mojej głowie pojawiają się od razu obrazy niewyobrażalnego bestialstwa na ludziach, jakie miały wówczas miejsce. Dlatego też, książka ta czekała na swoją kolej na mojej półce, bardzo długo. Jak się jednak okazało, powieść ta oparta na autentycznych wydarzeniach, w dużej mierze skupia się na losach samoobrony Polaków, który nie jest tematem zbyt dobrze znanym.

Piotr Tymiński to z wykształcenia magister historii, specjalista od mniejszości narodowych w Polsce. Ojciec dwóch dorosłych synów, rocznik 1969. Autor dobrze przyjętych książek pt. "Przybysz" oraz "Lwowski ptak".

Mała wioska Osty na Wołyniu. Rok 1943. W Wielki Czwartek, nad dom Stanisława Morowskiego, napadają Ukraińcy – dobrze znani mu sąsiedzi. Bohater staje się jedynym ocalałym z tego mordu, a swoją bezsilność i rozpacz przekuwa w chęć pomszczenia bliskich. Staszek przyłącza się więc do polskiego oddziału walczącego z ukraińskimi nacjonalistami, przeżywając wiele chwil mrożących krew w żyłach.

Nie da się pisać o Wołyniu z tego okresu, nie dotykając tematu okrucieństwa, jakiego doznali nasi rodacy od ukraińskich nacjonalistów. Piotr Tymiński również dopełnia tego obrazu poprzez ukazanie barbarzyńskich metod mordowania Polaków, jednak cała książka nie epatuje tego typu opisami. Owszem, w utworze znalazłam kilka, jak choćby wzmianka o małej dziewczynce pociętej nożem i zakopanej w mrowisku, aby jej śmierć była długa i męcząca, jednak nie jest to tematem przewodnim tej książki. Służy raczej dopełnieniu obrazu przyczyn i skutków określonych decyzji, które niestety łatwe nie były, jak chociażby rozkopywanie grobów pochowanych, by uzyskać dodatkową broń.

"Wołyń. Bez litości" to w głównej mierze książka o dziejach polskiego oddziału, który oprócz tego, że musiał bronić polskiej ludności przed Ukraińcami, to jeszcze zmuszony był dostosowywać się do polityki niemieckiego okupanta, a także być niezwykle ostrożnym w stosunku do sowieckich partyzantów. Jest więc w tej powieści sporo opisów bitew i zasadzek. Jest duża ilość bohaterów przybierających pseudonimy. Jest także mnóstwo różnego rodzaju miejsc, do których partyzanci się przemieszczają. Nie da się ukryć, że początkowo trudno odnaleźć się w takiej ilości bohaterów i ciągłej zmianie miejsca akcji, jednak w toku jej rozwoju, można się do tego przyzwyczaić, śledząc bacznie losy polskiego oddziału.

Piotr Tymiński nie skupia się zbytnio na warstwie psychologicznej, co nieco utrudnia zrozumienie pewnych motywów postępowania. Autor jedynie w minimalnym stopniu odkrywa przeżycia wewnętrzne Staszka, które można by z pełną odpowiedzialnością przenieść na innych, skrzywdzonych Polaków. Nie jest to kreacja pełna, jednak z pewnością autorowi udało się ukazać wielką odwagę polskich partyzantów, niezłomność oraz niemoc, jaka ich otaczała. A to w kontekście całej tej książki, jest według mnie, najistotniejsze.

"Wołyń. Bez litości" to książka pokazująca w pełni to, że nie możemy uogólniać, gdyż nie każdy Ukrainiec sprzyjał nacjonalistom i nie każdy Polak był kryształowy. Z pewnością jednak obrona Wołynia była wówczas walką na śmierć i życie, pozbawioną jakiejkolwiek litości. I warto mieć pojęcie o tym, jak wyglądała i z jakimi przeciwnościami przyszło się mierzyć naszym rodakom.

Z Piotrem Tymińskim

Egzemplarz recenzencki otrzymany od autora.