"Podziemia" - Joanna Pypłacz

Książka wydana pod patronatem medialnym Subiektywnie o książkach

"Życie to teatr (…) Dobrze się żyje tylko tym, którzy najlepiej się maskują!".

Proza Joanny Pypłacz zawiera swoisty pierwiastek, który zdecydowanie wyróżnia ją na tle innych. Pierwiastek upiornej atmosfery i niedopowiedzenia, który słowie "retro" nadaje zupełnie, nowego wydźwięku. "Podziemia" nie jest powieścią grozy, a jednak podczas lektury tej książki, trudno było mi nie poczuć strachu.

Joanna Pypłacz to doktor habilitowany filologii klasycznej. Autorka pracuje w Bibliotece Jagiellońskiej w Sekcji Starych Druków. Pasjonuje się literaturą, muzyką oraz fotografią artystyczną, a w kręgu jej zainteresowań znajdują się także groza i gotycyzm. Uwielbia samotne wyprawy z aparatem. Mieszka w Krakowie.

Kraków 1890 r. Młody buchalter Mateusz Garstka zostaje zaskoczony zachowaniem swojego przełożonego, który proponuje mu przeprowadzkę z marnej sutereny do jego wilii, znajdującej się na obrzeżach miasta. Na miejscu okazuje się, że zarówno dom, jak i ludzie go zamieszkujący skrywają wiele tajemnic. Mateusz zostaje tym samym wplatany w grę, w której kluczową rolę odgrywają tytułowe podziemia.

Akcja najnowszej powieści Joanny Pypłacz toczy się niespiesznie, potęgując ze strony na stronę, rosnące napięcie u czytelnika. Pozornie bowiem wszystko jest na swoim miejscu, ale tajemnicza atmosfera, jaką autorka genialnie wykreowała, podpowiada czytelnikowi, że wszystkie ukazane wydarzenia mają swoje drugie dno. Nic nie dzieje się w tej książce bez przyczyny, a co więcej, wszystko zmierza ku upiornemu finałowi. Joanna Pypłacz jest mistrzynią kreowania niesamowitego klimatu, któremu nie obce są elementy grozy, ubrane w gotycki płaszcz niedopowiedzenia.

Tytułowe "Podziemia" posiadają swój dwuznaczny charakter, co jest już charakterystyczne dla prozy autorki. Pierwsze to dość przyziemne znaczenie, czyli mroczne miejsce skryte pod domem Topolskich, które jak się okazuje, skrywa swoje tajemnice i które staje się areną wielkich tragedii. Drugie to skrywane głęboko w każdym z nas, mroczne oblicze pełne sekretów i niezdrowych fascynacji. Obydwie te płaszczyzny są równie intrygujące, co upiorne, wywołując tym samym dreszcze niepokoju i niezaspokojoną ciekawość.

Mateusz Garstka to bohater pierwszoplanowy, ale wokół niego toczą się losy także innych, krakowskich mieszczan, do których w dwójnasób odnosi się symboliczny tytuł. Poznajemy oto bowiem Karolinę - ambitną dziewczynę, pragnącą się kształcić, Cypriana – chorego, uzdolnionego poetę, Judytę – właścicielkę oberży, Tamarę – nieszczęśliwą żonę bankiera, Klemensa – pracodawcę Mateusza, czy też Profesora Hildebranda – poważanego naukowca, który kryje mroczny sekret. Losy wszystkich tych postaci zazębiają się ze sobą, tworząc tajemniczą i mroczną mozaikę, okraszoną klimatem XIX-wiecznego Krakowa.

Tytułowe Podziemia strona po stronie, wciągają w swoje upiorne macki. Jest przerażająco, mrocznie, ale także niezwykle intrygująco. Demonicznego smaczku całości tej historii dodaje tajemnicza, czarna kotka Hekate, która pojawia się i znika, niczym upiór. Brr! Na myśl o tym zwierzęciu mam dreszcze.