"Wendyjska Winnica. Winne miasto" - Zofia Mąkosa

Książka wydana pod patronatem medialnym Subiektywnie o książkach 

Recenzja przedpremierowa

"Wiesz, że winorośle można przesadzać. Nie czekaj. Wyjedź do swoich. Zapuść korzenie gdzie indziej. Pomyśl, że jesteś młodą winoroślą".

Prawda posiada wiele twarzy. W tym przypadku, prawda o trudnych, powojennych latach zupełnie inaczej wyglądać będzie z perspektywy Polaka, a inaczej Niemca. Bardzo trudno jest więc zachować tak potrzebną równowagę, opisując tamte dzieje. Myślę, że autorce drugiego tomu "Wendyjskiej winnicy" udało się to i właśnie ten aspekt jej prozy, zostanie najbardziej doceniony przez czytelników.

Zofia Mąkosa to emerytowana nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie, która dzieciństwo spędziła w Chwalimiu – miejscu, w którym dzieje się głównie akcja jej powieści. Autorka publikowała artykuły w lokalnej prasie, a czytanie książek to jej największa pasja. Szczęśliwa żona, matka trójki dzieci i babcia. Zadebiutowała w 2017 r. książką pt. "Wendyjska winnica. Cierpkie grona".

Matylda Neumann przeżywa ucieczkę z rodzinnej wsi, ale srogo płaci za swoje ocalenie. Bohaterka ostatecznie trafia do Grünbergu, który po wojnie staje się Zieloną Górą. Samotna, ukrywająca swoje niemieckie korzenie, stara się przetrwać w powojennej zawierusze. A nie są to czasy łatwe, gdyż dekonspiracja jej pochodzenia może skutkować wywiezieniem z jej rodzinnych stron.

Zakończenie pierwszego tomu "Wendyjskiej winnicy" zostawiło mnie z wieloma pytaniami dotyczącymi losów bohaterów, ale oczywiście w kręgu mojego głównego zainteresowania pozostawała Matylda, dla której odkrycie makabrycznej prawdy w swoim domu, stało się symbolicznym pożegnaniem z przeszłością. Jak się okazało, Zofia Mąkosa przygotowała dla tej bohaterki jeszcze bardziej tragiczne przeżycia, które niestety stały się udziałem tysięcy ówczesnych kobiet, jakie napotkały na swojej drodze Rosjan. Ale w zasadzie nie to było najgorsze w tym wszystkim dla Matyldy, bowiem najokrutniejsze było codzienne życie ze strachem i niepewnością jutra.

Autorka w niezwykle obrazowy i pełen szczegółów sposób, pokazała na przykładzie głównej bohaterki, jak mogło wyglądać życie Niemców, którzy zostali po zakończeniu II wojny światowej w Polsce. Nienawiść naszych rodaków do ówczesnych oprawców była bowiem tak wielka, że ludzie ci ukrywając swoją tożsamość, musieli żyć w ciągłym strachu oraz drżeć o każdy, kolejny dzień. Ważne jednak jest także to, że Zofia Mąkosa ukazuje punkt widzenia ówczesnej rzeczywistości zarówno z perspektywy Polaka, jak i Niemca. To bardzo istotne, świadczące o rzetelności autorki i jej obiektywizmie.

Dopracowana w najmniejszym szczególe warstwa historyczna i społeczna jest jednym z atutów prozy autorki. Ukazane w powieści nastroje społeczne, wywoływanie antagonizmów kolejnych grup Polaków, działalność tajnych służb i okres stalinizmu to wątki, o jakich trzeba było napisać ukazując powojenny czas. Manipulacja ludźmi, propaganda oraz skłócanie i wywoływanie sztucznych konfliktów to coś, co było wówczas na porządku dziennym. Zofia Mąkosa w swojej powieści zaakcentowała także w pełnej krasie fakt, z którego wielu współczesnych czytelników nie zdaje sobie sprawy - koniec wojny to najczęściej totalne bezprawie, pełne przyzwolenia na godne pogardy zachowania.

Zakończenie drugiego tomu "Wendyjskiej winnicy" znowu pozostawiło mnie z pytaniem o dalsze losy Matyldy, tym bardziej, że dość nieprzewidywalny finał to furtka do trzeciego tomu. I myślę sobie, że z talentem autorki do snucia tak prawdziwie epickich historii, naznaczonych tragizmem, trzecia część okaże się dobrym dopełnieniem całej trylogii. Czekam na nią z wielką ciekawością.

Wpis powstał w ramach współpracy z Wydawnictwem Książnica.