"Piszę swoje książki w ten sposób, żeby nie pasowały do żadnej szuflady", czyli o spotkaniu z Jakubem Małeckim

Jakub Małecki zdobywa coraz większe grono czytelników. W łódzkim Empiku spotkaliśmy się z autorem przy okazji premiery jego najnowszej powieści pt. "Nikt nie idzie". Zapraszam was do przeczytania mojej fotorelacji z tego wydarzenia.

Na samym początku spotkania zapytałam naszego gościa o to, dlaczego książka "Nikt nie idzie" to nieco inny nurt literacki, niż dotychczas w jego karierze. Otóż Jakub nie ustala sobie tego na początku, ma bowiem w głowie jakąś historię, którą chciałby opowiedzieć i dostosowuje do niej czas akcji, miejsce akcji i bohaterów. To nie było też tak, że autor chciał teraz bardzo napisać o Warszawie, co więcej - nawet trochę się tego bał, gdyż takie duże miasta są literacko banalne. Bał się także, że Warszawa wyjdzie mu taka mdła i nijaka. Chciał jednak pokazać to miasto ze swojej własnej perspektywy - nie nocnej, nie narkotykowo imprezowej, lecz ciepłej. A sam pomysł na napisanie książki pojawił się wtedy, gdy autor jechał tramwajem i zobaczył takiego chłopco-mężczyznę, który cierpiał na pewien rodzaj niepełnosprawności. Widział go dwa razy z plecakiem pełnym balonów. Jakub nie potrafił o nim zapomnieć i zaczął sobie wymyślać historię jego życia. 

Jakub Małecki zrezygnował w tej książce z realizmu magicznego, z kultu małych miasteczek, a z czego nie zrezygnował? Autor jest przede wszystkim zawsze zdziwiony tym, że jego proza jest kwalifikowana do jakiegoś nurtu. Stara się pisać tak, by jego książek nie dało się zaszufladkować. Uważa także, że pisze cały czas o tych samych tematach, które go fascynują, czyli o samotności, miłości, przemijaniu, przyjaźni i to się z pewnością nie zmieniło, mimo tego, że w zmieniło się wszystko inne - od scenerii po czas akcji.

"Nikt nie idzie" to książka bardzo mocno osobista. Dlaczego? Otóż Jakub Małecki nie zdawał sobie z tego sprawy, dopóki jego żona nie zwróciła uwagi na ten właśnie aspekt. Dużo w tej książce bowiem pewnych migawek z prawdziwego życia autora. Jakub wspomniał także, że jego żona jest mocnym krytykiem, czyta zawsze jako pierwsza jego książki i dlatego też, gdy autor pisze nową powieść to zawsze się zastanawia, jak małżonka odbierze daną scenę. Ważne jest w życiu pisarza mieć taką właśnie osobę.

Skąd fascynacja Jakuba Małeckiego japońskimi wierszami haiku? Autor chciał, by ukochany bohaterki miał obsesję na punkcie Japonii. Żeby wiarygodnie opisać ten watek, zaczął badać więc to, czy można mieć taką obsesję i wówczas właśnie zaczął też zgłębiać te wiersze. Nie wiedział, że w Japonii była taka tradycja, że ludzie przed śmiercią pisali jakiś wiersz i to tuż przed samym odejściem. Jakub ma wrażenie, że nic bardziej szczerego w literaturze nie można znaleźć i to właśnie pozwoliło mu zrozumieć, że taka obsesja jest możliwa. Autor dodał też, że sam coraz częściej czyta poezję.

Fortepian jest ważnym, symbolicznym przedmiotem, jaki pojawia się w życiu bohaterów "Nikt nie idzie". Autor doskonale pamięta ten moment, kiedy pojawił się pomysł na wątek z fortepianem. Zdradził nam także, że wątek z wywiezieniem i zaginięciem fortepianu jest jak najbardziej prawdziwy i podkreślił jednocześnie, że zawsze dokonuje pogłębionego researchu przy takich elementach fabularnych.

Czy historia Igora, Klemensa i Olgi jest historią o nietypowej miłości? Jakub Małecki cały czas pisze książki o miłości, ale ta jest bardziej o miłości. Jest w niej także samotność, ale w odróżnieniu od jego poprzednich książek, samotność w wielkim mieście. Czy te samotności według autora czymś się różnią? Samotność w wielkim mieście jest według niego najbardziej dotkliwa.

Znakiem rozpoznawczym prozy Jakuba Małeckiego jest minimalistyczna forma. Autor przyznał w tym kontekście, że początkowa wersja "Nikt nie idzie" liczyła sobie 600 stron, ale potem dłużej ją poprawiał, niż pisał. Pierwotny tytuł "Nikt nie idzie" to "Nauka latania", ale według Jakuba był on zbyt dosłowny. Zależało mu więc na tym, by tytuł był subtelny i bardziej kruchy.

Na spotkaniu porozmawialiśmy także o tym, że Jakub Małecki pisał trzy różne wersje "Nikt nie idzie", jak wygląda praca autora z redaktorem, czy ma jakieś ulubione pierwsze zdania z książek, skąd wątek fontann w powieści, czy właśnie tak wyobrażał sobie swoją pisarską karierę, a także o tym, czy czuje się głosem młodego pokolenia i czy praca tłumacza pomogła mu w pisaniu. Rozbawiły nas także pewne anegdotki z pracy w banku, jaką wykonywał kiedyś autor.

Z Jakubem Małeckim.

Jakub Małecki marzył kiedyś o tym, by być Mariuszem Pudzianowskim. Dobrze, że to marzenie się nie ziściło, gdyż dzięki temu mamy wspaniałe powieści, którymi możemy się zachwycać. Polecam wam bardzo gorąco lekturę "Nikt nie idzie", gdyż to mocno nieoczywista proza.