"Edessy [Poemat sowizdrzalski]" - Eda Ostrowska

"za godzinę

lampy

palą

arlekiny".

Po lekturze dzieła Edy Ostrowskiej pt. "Oto stoję w deszczu ciała [dziennik studentki]" wiedziałam, że mam do czynienia z literatką nieprzeciętną, która wbrew panującym trendom, tworzy dzieła niszowe, stające się sporym wyzwaniem dla zwykłego czytelnika. Nie inaczej jest w przypadku tego zbioru miniatur, który czytany był przeze mnie kilkakrotnie i wielokrotnie analizowany. Dobrze jest czasami wskoczyć w taki sposób na zupełnie inne tory myślenia, dość surrealistyczne tory.

Eda, a właściwie Edwarda Ostrowska to polska poetka i prozaiczka. Absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, pracowała przez kilka lat w zawodzie. Autorska twórczość poetki to wiele zbiorów poetyckich oraz jedna proza poetycka. Ostrowska jest laureatką wielu nagród, między innymi trzykrotnej nagrody im. J. Czechowicza. W 2012 r. została nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia, w gatunku poezji. Mieszka w Lublinie wraz z mężem i synem.

"Edessy" to zbiór wielu, bo aż 215 miniatur literackich, które można czytać zgodnie z kolejnością, od początku do końca, ale także i odwrotnie, czyli od końca do początku. Można je ze sobą mieszać, oraz jak napisała Eda Ostrowska – zmienić szyk przyimków i zaimków. Autorka pozostawia czytelnikowi pełną swobodę wyboru interpretacji jej słów.

Eda Ostrowska stworzyła bardzo krótkie, bo tylko cztero- bądź trzywersowe i wyłącznie z jednym wyrazie w każdym wersie, utwory nazwane od własnego imienia "Eda", których nie da się zwyczajnie przeczytać jednym ciągiem i uważać lekturę za zakończoną. Edessy to bowiem swoiste szarady, łamigłówki, które każdy z nas może rozwiązać bądź też i nie. Może zastanawiać się nad użytą symboliką słów, ale też mieszać między sobą wyrazy, odkrywając ich nowe zależności i wymiary. Nie jest to łatwe, ale gdy uzyska się pierwszy sukces, zwyczajnie wciąga i czytelnik ma ochotę na więcej. A wielokrotne czytanie tych krótkich utworów zwiększa pole do własnej interpretacji.

Użyte przez poetkę słowa, często wydające się kompletnie nie związane ze sobą, oraz nie przystające do pozostałych w miniaturach, mogą stanowić swoisty drogowskaz wytyczający naszą codzienność. Takie wyrazy, jak: "pierożki", "drzewo", "dziecko" czy "jesień" pokazują to, co determinuje naszą egzystencję. A użyte przez Edę Ostrowską środki językowe takie, jak groteska, animizacja czy też parodia, wpływają na różnorodny odbiór jej dzieła. Być może ambiwalentny, być może wieloznaczny, ale zawsze pełen ciekawości i zdumienia. Do tego wszystkiego dość obsceniczny język pod postacią użycia takich słów jak "capi", "łonem niemytym" czy "minetę" , wprawia w głęboką konsternację. Nie każdemu z pewnością ten zabieg się spodoba.

W tych dość alegorycznych miniaturach poetki można zauważyć dość widoczne echa karnawalizacji świata przedstawionego. Eda Ostrowska bowiem poprzez parodię, mieszanie języka niskiego z wysokim czy też błazenadą, kwestionuje pewne prawa rządzące światem. Zaburza porządek, zaprzecza zdrowemu rozsądkowi, ale także zdumiewa swoistą ekscentrycznością, wyczuwalną na kartach jej zbioru. Trudno czasami się odnaleźć w obszarze jej słów, ale z pewnością nie jest to niemożliwe.

Jeśli miniatury Edy Ostrowskiej przeczytacie jednym rzutem, z pewnością stwierdzicie, że to utwory pozbawione sensu i logiki. Za drugim podejściem, poczujecie swoistą ciekawość. A za trzecim zaczniecie intensywnie główkować i mieszać ze sobą słowa, odkrywając ich nowe, wzajemne zależności. Taka zabawa może trwać wiecznie, bowiem możliwość interpretacji tych miniatur jest w zasadzie nieograniczona. Dla mnie było to bardzo interesujące spotkanie z meandrami umysłu nieprzeciętnej osoby. "Edessy" spowodowały intensywną gimnastykę dla mojego umysłu, wyzwalając go z okowów własnych ograniczeń.