"Nigdzie nie biesiaduje się tak przyjemnie jak w Grecji w towarzystwie uwielbiających polemizować potomków Homera" - wywiad z Bożeną Gałczyńską-Szurek

Targowa gorączka w pełni, a ja jak zawsze pracuję na wysokich obrotach. Przygotowałam dla was dzisiaj niezwykle fascynującą rozmowę z Bożeną Gałczyńską Szurek, autorką książek, które przedstawiałam wam na blogu w ostatnich miesiącach. O Grecji, o podróżach i o pisaniu - zapraszam.

Bożena Gałczyńska-Szurek to z wykształcenia wiolonczelistka, która pracuje w Państwowej Szkole Muzycznej w Zamościu. Oprócz muzyki, autorka pasjonuje się hellenistyką, uczy nowożytnej greki, i jest także przewodnikiem turystycznym. Od dwudziestu lat mieszka w Zamościu. Autorka zadebiutowała w 2010 r. powieścią pt. "Tajemnice greckiej Madonny".

Wioleta Sadowska: Jak to się stało, że wiolonczelistka z wykształcenia, zaczęła pisać powieści?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Pisarze uprawiają przeróżne zawody. Żartobliwym przykładem niech będzie Władysław Stanisław Reymont. Uczył się rzemiosła krawieckiego, zajmował amatorsko aktorstwem, a zanim został pisarzem, był pracownikiem Kolei Warszawsko - Wiedeńskiej. W tym kontekście zawód początkującej pisarki, artysta muzyk, nie dziwi A tak poważnie, swoje skłonności do literatury wyniosłam z domu, w którym nikt wprawdzie nie pisał, ale wszyscy namiętnie czytali. Skrzyżowanie mojej drogi zawodowej z pisarstwem nikogo w moim otoczeniu nie zaskoczyło, bo zawsze wykazywałam duże zainteresowanie literaturą. Wystarczył tylko impuls, by zarzutowało to na moje życie. Była nim śmierć Marka Grechuty i krótkie artykuły o piosenkarzu, które wtedy opublikowałam.

Wioleta Sadowska: A czy muzyka w jakiś sposób pomaga Pani w tworzeniu literatury?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Niewątpliwie pomiędzy moją pracą zawodową i pisaniem wyczuwam zależność. Muzyka silnie oddziałuje na ludzi. Romantyczna trafia prosto w emocje, ilustracyjna przemawia do wyobraźni, z kolei programowa opowiada przy pomocy dźwięków różne historie. Z literaturą jest podobnie, choć zastosowany język jest inny, nie są nim dźwięki. Może dlatego, że podczas koncertów tak ważne jest budowanie muzycznych klimatów, lubię tworzyć w książkach klimatyczne opisy dla czytelników. Nigdy nie odtwarzam muzyki, gdy piszę, jednak często ją wewnętrznie słyszę w różnych momentach pracy nad tekstem.  A jeśli tak jest, to chyba można uznać, że muzyka mi w pisaniu książek pomaga?   

Wioleta Sadowska: Taka zależność jest niezwykle fascynująca. Zadebiutowała Pani w 2010 r. powieścią pt. "Tajemnice greckiej Madonny". Jakie to uczucie trzymać swoją pierwszą książkę w ręku?

Bożena Gałczyńska-Szurek: To niesamowite uczucie. Byłam przejęta i bardzo szczęśliwa. Poczułam też nagle ogromną odpowiedzialność za każde napisane słowo.

Wioleta Sadowska: Pięknie powiedziane. W tym roku pojawiło się kilka wznowień Pani książek. Dlaczego ich tytuły zostały zmienione?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Powody były prozaiczne. W kolejnych wydaniach, szczególnie przy zmianie wydawcy, zwyczajowo zmienia się tytuły powieści. Przy okazji można nanieść do tekstu niezbędne poprawki i w ten sposób go udoskonalić. Bywa,  że tytuł się po prostu nie sprawdza, tak, jak w przypadku powieści Monachos. To słowo czytelnikom w Polsce z niczym się nie kojarzy i dlatego  nie zapamiętywali go. Nie jest korzystne, gdy tytuł powieści jest trudny do zapamiętania

Wioleta Sadowska: Tytuł to rzeczywiście ważny element sprzedażowy. Czy wznowienia te posiadają dodatkową treść fabularną, czy zawarto w nich jedynie kosmetyczne zmiany?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Z tym było różnie. Większość wymagała jedynie zabiegów kosmetycznych, ale w „Tajemnicach greckiej Madonny” było trochę zmian. Pousuwane zostały fragmenty pisane oryginalną greką i tłumaczone w przypisach, wyrzuciłam dużo grecko brzmiących nazw i nazwisk. Wszystko po to, by ułatwić czytelnikom bezproblemowe śledzenie akcji. W tej książce niestety było też sporo błędów. Zmian fabularnych nigdzie nie wprowadzaliśmy.

Wioleta Sadowska: Czy do którejś ze swoich książek czuję Pani większy sentyment, niż do pozostałych?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Czuję szczególny sentyment do "Krętej drogi do nieba", mojej pierwszej w dużym stopniu autobiograficznej powieści. Niektóre  zbieżności fabuły z moim życiem opisałam we wstępie do tej książki, innych można się domyślić, a jeszcze inne pozostaną na zawsze moją tajemnicą.

Wioleta Sadowska: To ciekawostka. W Pani książkach pojawia się wątek grecki. Czy często bywa Pani w Grecji?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Mieszkałam w Grecji kilka lat, a obecnie spędzam tam zazwyczaj do dwóch miesięcy w roku. Trudno mi ocenić, czy to jest dużo, czy mało. Na więcej nie pozwala mi praca zawodowa i obowiązki, które mam tu, na miejscu. Grecja jednak jest obecna w moim codziennym życiu na różne sposoby. Mailuję, rozmawiam przez telefon z przyjaciółmi etc.

Wioleta Sadowska: Co najbardziej lubi Pani w mentalności Greków?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Grecy są pogodnymi empatycznymi i bardzo tolerancyjnymi ludźmi. Ponad wszystko cenią sobie przyjaźnie i osobisty kontakt z drugim człowiekiem. Kto doświadczył  przyjaźni Greka, ten wie, co mam na myśli. Nie sposób przecenić ich wkładu w rozwój sztuki, szczególnie teatru i literatury. Starają się żyć według demokratycznych standardów w  idealistycznym wydaniu,  a w swoim specyficznym otwarciu na ludzi chyba utknęli gdzieś w epoce antycznej. Nie pasują, moim zdaniem, do obecnej skomercjalizowanej rzeczywistości i świata, który w ich odczuciu gna jak zwariowany, dlatego nigdy się nie spieszą. Stać ich na chwilę zadumy nad zwykłymi codziennymi sprawami w każdej sytuacji. Uważnie wysłuchają rozmówcy nawet spotkanego przypadkowo na ulicy, czy w sklepie. Są dowcipni, ciekawscy i żyją po swojemu.  Nigdzie nie biesiaduje się tak przyjemnie jak w Grecji w towarzystwie uwielbiających polemizować potomków Homera. Oczywiście mają też wady.

Wioleta Sadowska: Jakie najbardziej Panią irytują?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Grecy uwielbiają się popisywać, co nie zawsze jest urocze tak, jak ich popisy taneczne. Nie lubię też, gdy „udają Greka”, by uniknąć jednoznacznej odpowiedzi na zadane pytanie, bądź, w ich pojęciu, dyplomatycznie wybrnąć z kłopotliwej sytuacji. Przy załatwianiu pilnych spraw taka postawa rozmówcy jest irytująca. Nie dla nich, bo z natury się nie spieszą. Tak, to znane powiedzenie, moim zdaniem, ma swoją genezę w piękniej ojczyźnie moich przyjaciół.

Wioleta Sadowska: Jakie miejsce poleca Pani osobie, która po raz pierwszy wyrusza w podróż do Grecji?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Zadała Pani, wbrew pozorom, trudne pytanie. Polacy najczęściej podróżuję na Półwysep Chalcydycki, opisany w książce Monachos. Słusznie, bo jest najbliżej i najłatwiej się tam porozumieć po polsku. Przy odrobinie szczęścia można zamieszkać w hotelu pełnym rodaków. Dla osób, które na początek czują się trochę onieśmielone odmiennością greckiej kultury, to komfortowa sytuacja. Podobnie jest w Pierii, czyli na południe od stolicy greckiej Macedonii, miasta Saloniki. Nie polecam jednak obu tych rejonów wielbicielom zwiedzania zabytków, bo, pomijając Saloniki, zbyt wiele do oglądania tam nie ma. Dla miłośników reliktów przeszłości, moim zdaniem, najlepszym wyborem będą Ateny i ich okolice, Peloponez, lub niektóre wyspy, np. Kreta. Warto jednak pamiętać, że im dalej na południe tym klimat jest cieplejszy i upały coraz większe. Z tego powodu zimnolubni latem poczują się w Grecji najlepiej na wyspach Jońskich, znanych z łagodniejszego klimatu i bujnej zieleni. Tak to widzę.

Wioleta Sadowska: Każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie. Jakie są Pani dalsze plany literackie?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Obecnie pracuję nad kolejną książką z serii zamojsko-roztoczańskiej. Odleglejszych planów nie mam. Generalnie żyję chwilą. Nie lubię planować.

Wioleta Sadowska: Jak wygląda Pani pisarski dzień?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Nie mam pisarskiego dnia! Przeważnie piszę nocą, gdy jest cicho i spokojnie.

Wioleta Sadowska: A może posiada Pani jakieś rytuały, które pomagają pisać nocną porą?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Owszem posiadam. Lubię, kiedy wszyscy zasną, popijać herbatkę z rumem i oglądać zdjęcia z wypraw, które odbywam z mężem i z przyjaciółmi do Grecji. Często łapię przy tym tzw. kolokwialnie natchnienie, a niekiedy daję się jedynie ponieść wspomnieniom. Wtedy z pisania nic nie wychodzi, ale też jest przyjemnie :)

Wioleta Sadowska: Czy pisze Pani systematycznie, czy może jednak czeka na osławioną wenę twórczą?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Zazwyczaj przede wszystkim czekam na wolny czas, którego, w przeciwieństwie do weny twórczej i pomysłów, bezustannie mi brakuje Pracuję skokami.

Wioleta Sadowska: Co na koniec chciałaby Pani przekazać czytelnikom mojej strony?

Bożena Gałczyńska-Szurek: Pragnę im podziękować  po prostu za to, że są, że przez swoje zamiłowanie do czytania podnoszą mało szczytny wynik polskiego czytelnictwa o znaczące wartości procentowe. Wasza obecność, kochani,  nadaje sens  pracy twórczej pisarzy. Przyczyniacie się do kultywowania języka polskiego, o co niestety zbyt mało się obecnie dba.  

Dziękuję autorce za poświęcony czas, a wam oczywiście polecam poznać twórczość Bożeny Gałczyńskiej-Szurek. Z pewnością się nie zawiedziecie na jej prozie.