"Dobry ruch, zdrowa dynamika życia zabijają cierpienie. Cierpienie zaś często napędza twórczość"- Wywiad z Wojciechem Baranem

Debiutancka książka Wojciecha Barana pt. "Minione życia" zainteresowała mnie swoją warstwą metafizyczną i poruszeniem tematu nieśmiertelności. Autor, pomimo nieustannego braku czasu, zgodził się odpowiedzieć na moje pytania, które od momentu przeczytania książki zalęgły się w mojej głowie. Zapraszam więc do przeczytania mojej rozmowy z autorem.

Recenzja książki "Minione życia" - KLIK

Wojciech Baran to urodzony i mieszkający obecnie w Rzeszowie informatyk, który w 2004 r. wyjechał do Anglii. W 2009 r. ukończył studia Manchester Metropolitan University na kierunku IT. Autor jest szczęśliwym mężem oraz ojcem dwóch córek, pasjonuje go kaligrafia. "Minione życia" to jego debiut prozatorski wydany w 2013 r.

awiola: Jest Pan z wykształcenia informatykiem. Kiedy pojawił się w Pana głowie pomysł na napisanie książki?

Wojciech Baran: Pomysł na napisanie "Minionych żyć" zaczął kiełkować w mojej głowie jeszcze w czasie liceum. Pamiętam, że na jednym z wypracowań pojawił się temat dowolny. Należało stworzyć własną historię w oparciu o romantyczne opowiadania. Wypracowanie to spodobało się mojej nauczycielce, ale ze względu na ortografię i interpunkcję dostałem 3 (w skali od 1 do 6), więc szału nie było ;) Oczywiście wtedy nie wiedziałem jeszcze, że tak na dobrą sprawę stworzyłem fundament swojej przyszłej powieści.

Później historia ta została pogrzebana przez czas i wydarzenia mojego życia. Z perspektywy czasu widzę, że została ona ukryta przede mną samym na długie lata. Musiała dojrzeć. Ja nie myślałem o "niej", a "ona" sama nie bardzo chciała mi się "pokazywać". Do czasu... Czasem tym okazał się mój wyjazd do Anglii, który początkowo okazał się być dość ciężkim i traumatycznym przeżyciem. Samotność i wyobcowanie sprawiły, że chwyciłem za pióro. Świat, który mnie wtedy otaczał nie był przyjemnym miejscem, więc zapragnąłem stworzyć swój własny ... niejako lepszy. Światem tym stały się "Minione życia". Była to historia, która bez reszty mnie wciągnęła. Sam nie wiedziałem jak się skończy, niejednokrotnie stawałem w punkcie, w którym nie wiedziałem co będzie dalej. Historia ta zaś "sama" opowiadała się w mojej głowie. Ciekawiąc mnie i zaskakując. Czasem żałowałem, że nie potrafię szybciej pisać, aby niczego nie uszczknąć, niczego nie pominąć i jak najwierniej przelać pomysły na papier.

Studia na kierunku IT zacząłem, gdy "Minione życia" były już prawie ukończone. Cieszę się z tego powodu. Ponieważ teraz wiem, że gdyby kolejność była odwrotna ... to książka ta mogłaby nigdy nie powstać. Dobry ruch, zdrowa dynamika życia zabijają cierpienie. Cierpienie zaś często napędza twórczość (tak przynajmniej było w moim przypadku). Życie studenckie za granicą z pewnością zabiło mój ból ... i mało brakło, a zabiłoby również "Minione życia".

awiola: Tak, życie studenckie potrafi namieszać. Ciekawi mnie, ile zajęło Panu napisanie i doszlifowanie tej prawie pięćsetstronicowej debiutanckiej powieści?

Wojciech Baran: Nie należę na pewno do grona autorów, którzy zasiadają do pisania rano i kończą późną nocą. Moje "sesje" nie przekraczają najczęściej dwóch godzin. Dodatkowo nie piszę codziennie. W tym tempie tworzyłem również "Minione życia". Napisanie tej niemal pięćsetstronicowej książki zajęło mi około dwóch lat. Na tym historia się nie skończyła. Powieść została wydana w 2008 roku z wydawnictwem My Book. Później została gruntownie przerobiona (trzeba doliczyć kolejny rok czasu) i wydana z Novae Res w 2013 roku. Tak więc reasumując, wszystko co powyższe, mówimy tutaj o trzech latach.

awiola: Nie wiedziałam, że książka została wydana po raz pierwszy w 2008 r. Dlaczego to właśnie Rosja stała się miejscem, w którym bohaterowie szukali sekretu nieśmiertelności?

Wojciech Baran: Rosja jest dla mnie krajem obcym i tajemniczym. Ważne też jest to, że w wielu miejscach jest miejscem zupełnie wyludnionym. Mam tu na myśli północne rejony. Nieprzejezdne lasy, mokradła, jeziora i jak okiem sięgnąć żywego ducha. To moim zdaniem raj dla umysłu tworzącego powieści fantastyczne, czy horrory. Wystarczy - niczym małe dziecko - wpuścić swoją wyobraźnię w te miejsca tak, żeby sobie sama "pohasała", a możemy być więcej jak pewni, że wróci ona do nas z niejednym skarbem w postaci małych historyjek. Podejrzewam, że większość z nas znalazło się kiedyś choć na chwilę samo w ciemnym lesie (nawet przy drodze) – osobiście nie polecam ;) Co wtedy robi nasz umysł? Czy stara się nas uspokoić? Nie. Jest niczym dorosły rodzić, który chce nas odstraszyć od niebezpiecznego miejsca. Osoby, które twierdzą, że nie mają bujnej wyobraźni powinny właśnie w takich chwilach przyjrzeć się temu, co się dzieje w ich głowach ... wyobraźnia na pewno działa. Podejrzewam, że jest to jeden z naszych instynktów obronnych i jeśli go tylko dobrze użyć to mamy .... "Minione życia" ;) Całe szczęście nie trzeba sypiać samotnie na cmentarzu, aby wymyślić dobrą historię. Wystarczy to sobie wszystko wyobrazić, pooglądać zdjęcia itp. Ja na przykład w Rosji nigdy nie byłem, a tym bardziej kilka stuleci temu;)

awiola: Zgadzam się, wyobraźnia to wielki oręż pisarza. Większa część akcji "Minionych żyć" toczy się w latach 60. XX wieku. Ma Pan sentyment do tego okresu?

Wojciech Baran: Mam sentyment do tego "co kiedyś". Mam na myśli czas przed moim narodzeniem. Jest coś tajemniczego w tym co było. Dla mnie przeszłość to czas magiczny – przyszłość syntetyczny, a obecny ... hm, po prostu jest. Jest jeszcze jedna zaleta pisania o czasie przeszłym. Ludzie wtedy byli dużo bardziej bezbronni. Brak telefonów komórkowych, GPSów więcej odludnych miejsc, więcej tajemnic. Jeśli zaś idzie o same lata 60-te ... ciężko mi powiedzieć dlaczego akurat ta dekada.

awiola: Rozumiem. Co kryje się pod wiele mówiącym tytułem "Minione życia"?

Wojciech Baran: W ogólnym zarysie jest to przestroga, ale i również pociesznie - wszystko zależy od nas. To, co robimy teraz, w tym momencie, kształtuje nasze jutro. To my sami (nikt inny) umieszczamy się w takim a nie innym "jutro". Mocno wierzę w powiązania karmiczne (nawet te wykraczające poza nasze życie). Wierzę w to, że nawet gdy ktoś do nas strzela … to tylko dlatego, że kiedyś, gdzieś tam my strzelaliśmy do kogoś – jest to oczywiście bardzo duże uproszczenie. Agresja rodzi agresję, miłość rodzi miłość – nie trzeba być medytującym mnichem, aby to widzieć. Nie chcę aby było to odebrane jako fatum. Tak jak wspomniałem, to my mamy los w swoich rękach – "jesteś kim byłeś, będziesz kim jesteś".

awiola: Pana teoria jest mi bardzo bliska. Biorąc pod uwagę fabułę Pana pierwszej powieści, można sądzić, iż wierzy Pan w zjawisko reinkarnacji. Czy się mylę?

Wojciech Baran: Tak wierzę, ale nie wierzę, aby było to na zasadzie koralików (żyć) nanizanych na jeden sznurek (dusza). Wierzę bardziej w model poukładanych na sobie klocków. Jedno istnienie nie jest drugim, ale jedno z drugiego wynika. Tak jak węgiel spala się na popiół. Nie można powiedzieć, że popiół jest węglem – węgiel to węgiel, a popiół to popiół. Wspominałem o tym w poprzednim pytaniu. Czy to dotyczy zdarzeń, czy całych istnień. Wczoraj rodzi dziś, dziś rodzi jutro.

awiola: Książka "Minione życia" została wydana w 2013 r. Czy obecnie, gdyby istniała taka szansa, zmieniłby Pan w niej jakiś element?

Wojciech Baran: Chyba wiem, do czego Pani zmierza;) Tak zmieniłbym. Chodzi na pewno o mowę w XVI wiecznej Rosji. Dałem tutaj "ciała" i teraz to wiem. Drugą rzeczą są opisy. Niektórzy uważają, że jest ich trochę za dużo, ale innym to odpowiada. Wydaje mi się, że gdybym mógł jeszcze raz wydać "Minione życia" ciut (ale nie za dużo) bym je "odchudził". Szukałbym złotego środka.

awiola: Tak, chodziło mi głównie o ten element. Jakie są Pana dalsze plany literackie? Tworzy Pan nowe dzieło?

Wojciech Baran: Niedługo po "Minionych życiach" powstała kolejna powieść pt. "Histiasz". Jest to książka z gatunku fantasy i w zasadzie na chwilę obecną tylko tyle mogę na jej temat powiedzieć. Przed nią i po niej powstało jeszcze kilka "pomniejszych" opowiadań, których nie będę nawet chciał wydawać.

Ponad rok temu zacząłem prace nad powieścią, której ogrom mnie trochę przeraził. Podobnie jak w przypadku "Minionych żyć" pomysł dosłownie porwał mnie na głębokie wody i tam porzucił. Teraz staram się dotrzeć do brzegu ;) Jedyne, co mam na chwilę obecną to: tytuł, skończoną pierwszą część i bardzo, ale to bardzo mgliste zakończenie do którego muszę się jakoś dostać. Co działa na moją niekorzyść to rozmiar książki (sama pierwsza część jest większa od "Minionych żyć") i to, że ostatnio bardzo rzadko zasiadam do pisania. Nie mniej jednak wiem, że tę książkę będę chciał wydać.

awiola: Jestem więc bardzo ciekawa, co też przygotuje Pan czytelnikom w tej książce. Wiem, że interesuje się Pan kaligrafią i iluminatorstwem tekstów. Skąd taka pasja?

Wojciech Baran: Moja przygoda z kaligrafią zaczęła się jakieś 11 lat temu w Anglii. Historia wspomniana na mojej stronie www jest jak najbardziej prawdziwa. Otóż moim pierwszym dziełem kaligraficznym był list do mojej żony (ówczesnej dziewczyny), która przebywała wtedy w Polsce. List nie posiadał żadnych zdobień (iluminacji. Był napisany gotycką teksturą. Pisząc ten list zrozumiałem, że jest w tym coś dla mnie. Lekcja pokory, cierpliwości, ale i na pewno duża doza satysfakcji oraz potrzeba wyciszenia. Ludzie, którzy mnie znają oraz wszyscy moi niegdysiejsi nauczyciele wiedzą, że moja głowa działa w tysiącach kierunków na sekundę. Tam naprawdę panuje prawdziwy chaos. Kaligrafia podobnie jak i medytacja jest czymś, co mnie stopuje, czymś co pozwala "zaczerpnąć" powietrza, wynurzyć głowę z powodzi nieustająco sunących myśli. Obie te rzeczy pozwalają mi odpocząć od samego siebie.

awiola: Czyli to taka forma autoterapii. Co najchętniej czyta Wojciech Baran?

Wojciech Baran: Dużo czytam na temat tego czym się zajmuję. Są to książki o kaligrafii, rysunku, malarstwie itp. Nie czytam powieści. Myślę, że dzięki temu potrafię zachować "swój" styl. Podejrzewam, że gdybym czytał thrillery i horrory to wcześniej czy później zacząłbym bezwiednie "powielać" pewne rzeczy. Tak więc można powiedzieć, że po horrory nie sięgam ze strachu ... przed powielaniem ;)

awiola: Muszę przyznać, że to ciekawa teoria. Co sądzi Pan o zjawisku rozrastającej się blogosfery książkowej?

Wojciech Baran: Uważam, że jest to bardzo dobre zjawisko na którym korzystają trzy strony.

- Czytelnicy, którzy mogą zapoznać się z czyjąś opinią na temat książki. Dowiedzieć się czegoś więcej o pozycji, która ich interesuje.

- Pisarze, którzy mogą zobaczyć jaki "odbiór" ma ich dzieło. Nie będę ukrywał, że jest to również forma promocji.

- No i sami blogerzy, którzy nawiązując współpracę z różnymi wydawnictwami czy autorami spełniają się w swojej pasji.

awiola: Trafne spostrzeżenia. Co najczęściej towarzyszy Panu podczas pisania – kawa, herbata, a może coś zupełnie innego?

Wojciech Baran: Kawa i muzyka. Muzyka sprawia, że w mojej głowie zaczynają pojawiać się obrazy. Kawa zaś sprawia, że obrazy te są wyraźne ;)

awiola: Witam więc w naszym klubie kawoszy :) Czego nie może zabraknąć w Pana ulubionym antykwariacie?

Wojciech Baran: Pewnej książki z mojego dzieciństwa, której osobiście nie czytałem (byłem za mały), ale pamiętam mgliście jak czytał ją mój starszy brat. Pamiętam rysunki oraz miejsce w naszym dawnym mieszkaniu, w którym ta książka leżała. Jej zapach, pożółknięte kartki i rozdartą okładkę. Chodzi mi o "Konika garbuska". Przyznam, że zupełnie wyleciałaby ta książka z mojej pamięci, gdyby nie to pytanie. Więc, czego będę szukał w moim antykwariacie? Właśnie tej pozycji, aby móc poczytać ją moim dwóm małym "Diabełkom" ;) na dobranoc :)

awiola: Co na koniec chciałby Pan przekazać czytelnikom mojej strony?

Wojciech Baran: Zakończę może w trochę naiwnym i oczywistym stylu, ale to jest to, co chciałbym przekazać: Nie bójmy się sięgać po swoje marzenia, pamiętając jednocześnie, aby nie stosować zasady "po trupach do celu".

"Tylko ten, kto podejmie się robić to, co absurdalne, jest zdolny do osiągnięcia tego, co niemożliwe".

Wojciech Baran zakończył naszą rozmowę wspaniałą myślą, do której nie trzeba dodawać żadnego komentarza. Zachęcam Was natomiast do przeczytania książki "Minione życia". Być może dzieło to skłoni Was do refleksji na temat sekretu nieśmiertelności.