Stephen King – "Cmętarz zwieżąt"

„Naprawdę dobre dni – dobre od początku do końca – są bardzo rzadkie, pomyślał. Możliwe, że nawet w najlepszych okolicznościach w życiu każdego człowieka znajdzie się w sumie miesiąc złożony z takich dni.”


Któż z nas, zapalonych bibliofilów nie zna Stephena Kinga. Mistrza grozy, który płodzi bestsellery od wielu lat, karmiąc kolejne pokolenia czytelników. King jest niezaprzeczalnie klasykiem jeśli chodzi o literaturę grozy. Rocznie zarabia średnio 50 milionów dolarów.

Z pewnością do klasyki gatunku przeszła już jego powieść „Cmętarz zwieżąt”, której tytuł do tej pory przyprawia mnie o dreszcze. Książka powstała w 1983 r., a nadal jest jak najbardziej porażająca.

Lekarz Louis Creed wraz z żoną Rachel, córką Ellie, synem Gage’m oraz kotem Churchem, przeprowadzają się z Chicago do spokojnego miasteczka Ludlow w stanie Maine. Bohaterowie szybko przyzwyczajają się do nowego miejsca, również dzięki przyjaźnie nastawionym sąsiadom – staremu małżeństwu Judowi i Normie Crandall. To właśnie dzięki Judowi, Louis dowiaduje się, że w pobliżu ich domu znajduje się stary cmentarz dla zwierząt, na którym okoliczni mieszkańcy chowają swoich pupili.

Podczas pobytu żony Louisa i jego dzieci u nielubianych teściów, niespodziewanie Church zostaje przejechany przez ciężarówkę na drodze, która znajduje się nieopodal domu Creedów. Jest to droga, przed którą ostrzegał Louisa sąsiad. Przejeżdża przez nią codziennie wiele ciężarówek. Jud postanawia pomóc przyjacielowi zakopać zwłoki kota na cmentarzu dla zwierząt. Na drugi dzień Church wraca do domu. Ale nie jest tym samym kotem, którego uwielbiała tulić córka Louisa. Śmierdzi ziemią i zaczyna polować na inne stworzenia.

Wydawałoby się, że przywrócenie do życia przejechanego kota, tylko na chwilę zakłóci idyllę rodziny Creedów. Jak się okazuje to dopiero początek koszmaru. Ruchliwa droga przy domu i stale przejeżdżające nią ciężarówki, doprowadzają do śmierci syna Creedów – Gaga. Wstrząśnięty ojciec zrobi wszystko by przywrócić syna do życia. Początek nowego życia Creedów przeistoczy się w koszmar.

Warto wspomnieć, że pisarz nie wymyślił sobie fabuły od początku do końca. Inspiracją dla niego były prawdziwe miejsca i zdarzenia. King mieszkał kiedyś wraz ze swoją rodziną w Orrington w stanie Maine, w domu przy którym mieściła się ruchliwa droga. Stale przejeżdżały przez nią ciężarówki. Do tego, tak jak w książce, za jego domem usytuowany był cmentarz dla zwierzaków. Na tej drodze właśnie został rozjechany kot córki Kinga – Smucky. A synek autora – Owen, pewnego dnia prawie został przejechany przez ciężarówkę. Prawie, gdyż King zdążył złapać syna w ostatniej chwili. Bohater książki Louis nie miał takiego szczęścia. I właśnie to wydarzenie zainspirowało pisarza do stworzenia tej mrocznej książki.

„Cmętarz zwieżąt” było jedną z pierwszych książek autorstwa Kinga, jakie lata temu czytałam. Biorąc ją obecnie do ręki po raz drugi, stwierdziłam, że ta historia kompletnie nic nie straciła na swojej wartości. Znowu zafascynowała mnie rozpacz i szaleństwo głównego bohatera, który był w stanie zrobić wszystko dla swojej rodziny. Po przeczytaniu tej powieści, każdy z nas może zadać sobie pytanie, ile jesteśmy w stanie zrobić kochając kogoś? I czy sami bylibyśmy w stanie dokonać takich czynów jak Louis Creed?

W książce czuć niezaprzeczalny klimat grozy. Powracający z zaświatów kot Church to tylko początek niesamowitych doznań. Do tego autor zostawił otwarte zakończenie. Każdy czytelnik może uruchomić swoją wyobraźnię. Po raz kolejny napiszę, że Stephen King musi być chyba szaleńcem, skoro wymyśla takie historie z piekła rodem.

Pewnie zwróciliście uwagę na tytuł powieści „Cmętarz zwieżąt”. To nie błąd. Taką nazwę miał cmentarz w powieści, który został założony przez dzieci. A wiadomo, dzieci czasami potrafią robić błędy ortograficzne. W Polsce możemy spotkać dwa tytuły pod którymi wydawana jest książka Kinga: „Cmętarz zwieżąt” lub „Smętarz dla zwierząt”.

Co uważniejsi czytelnicy zauważyli pewnie odniesienia w książce do innych powieści Kinga. Na przykład Rachel Creed, podczas jazdy samochodem przejeżdża przez miasteczko Salem. Natomiast Jud Crandall w pewnej rozmowie wspomina o bernardynie, który kiedyś zabił parę osób. To oczywiście odniesienie do „Cujo”.

Myślę, że fanom twórczości Stephena Kinga książki nie muszę polecać, to przecież już klasyka. Dla czytelników, którzy nie mieli przyjemności jej czytać powiem, że jeśli macie ochotę na historię z dreszczykiem, o której nie zapomnicie nawet po wielu latach, to jest to odpowiednia pozycja dla was. Na pewno się nie rozczarujecie. Polecam.

"Hey-ho, let's go!"

A teraz troszkę o ekranizacjach.

Powieść została zekranizowana w 1989 r. pod tytułem „Smętarz dla zwierzaków” w reżyserii Mary Lambert. Dale Midkiff zagrał Louisa Creeda, natomiast Rachel Creed zagrała Denise Crosby. Autorem scenariusza był sam King. Co więcej, pisarz wystąpił w filmie w roli księdza, który odprawia mszę na pogrzebie. „Cmętarz zwieżąt” był pierwszą powieścią autora z jakiej zgodził się zrobić pełnometrażowy film. Ciekawostką jest to, do roli Churcha zaangażowano aż siedem kotów, a Ellie Creed była grana przez dwie bliźniaczki.

Film ten podobnie jak książka to obecnie klasyka filmu grozy. Idealnie budowany nastrój. Świetnie wyeksponowany klimat małego miasteczka, tak charakterystyczny w twórczości pisarza. Chyba najbardziej przerażającą sceną w całym filmie jest powrót Gaga. Mistrzostwo. Polecam.

W 1992 r. natomiast powstała druga część filmu pt. „Smętarz dla zwierzaków 2” również w reżyserii Mary Lambert. Trzynastoletni Jeff wraz z ojcem przyjeżdżają do Ludlow, aby zacząć nowe życie po tragicznej śmierci matki. Historia cmentarza dla zwierząt nie daje jednak o sobie zapomnieć. Koszmar rozpoczyna się na nowo. Jak to najczęściej bywa druga część niekoniecznie dorównuje pierwszej. Dlatego można sobie ją spokojnie odpuścić. Mnie niczym nie zachwyciła. Było w niej więcej drastycznych scen, które niekoniecznie potęgują nastrój grozy.

Tak na marginesie wiem, że King w przyszłym roku planuje wydać dwie nowe książki. Będą nimi kontynuacja „Lśnienia” oraz całkiem nowa powieść. A wytwórnia Warner Bros planuje zekranizować jedną z najsłynniejszych książek pisarza pt. „To”. Już nie mogę się doczekać :)

Stephen King

Zapraszam was jutro na mały wywiad z Joanną Skórką, autorką książki "Dwie dusze".